YÖK’ten üretken yapay zeka kullanımına dair etik rehber

YÖK’ten yapılan açıklamada, dijitalleşme, yapay zeka ve büyük veri konularına ilişkin yürütülen teknik çalışmalar kapsamında hızla gelişen ÜYZ alanındaki riskleri ve fırsatları anlamaya, değerlendirmeye ve risklere karşı önlem almaya katkı sağlamak üzere hazırlanan rehber üniversitelere gönderildi.

Açıklamada rehbere ilişkin değerlendirmelerine yer verilen YÖK Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar, ÜYZ’nin yükseköğretim süreçlerine entegre edilmesinde etik değerlerin belirlenmesi ve bu değerlere dayalı etik kuralların oluşturulmasının, bilimsel dürüstlüğün ve bilime olan güvenin korunması açısından son derece önemli olduğunu belirtti.

Özvar, yükseköğretim kurumlarının ve bilim insanlarının, akademik çalışmalar ile bilimsel üretimde etik standartların korunması ve geliştirilmesinde topluma karşı sorumluluk taşıdıklarını vurgulayarak, şunları kaydetti:

“ÜYZ’nin bilimsel araştırma ve yayınlarda kullanımı ile ilgili kararlarda bilim, teknoloji ve etik belli bir dengeye oturtulmak zorunda. Yükseköğretimde ÜYZ kullanımı, bünyesinde pek çok fırsatın yanı sıra çeşitli riskleri de barındırıyor. Bu rehber, hızla gelişen ÜYZ alanındaki riskleri ve fırsatları anlamaya, değerlendirmeye, risklere karşı önlem almaya katkı sağlamak üzere yükseköğretim kurumlarını bilgilendirmek amacıyla hazırlandı.”

Alan uzmanı hocalardan oluşturulan komisyonca hazırlandı

YÖK Başkanı Özvar, rehberin hazırlık sürecinde ÜYZ’nin yükseköğretime sunduğu fırsatları ve ortaya çıkardığı tehditleri anlamaya yönelik çalıştaylar düzenlediklerini, akademisyenlerin ve iş dünyasının görüşlerinin alındığını bildirdi.

Alan uzmanı hocalardan oluşturulan bir komisyon tarafından hazırlanan rehber taslağının çeşitli üniversitelerin görüşleri alındıktan sonra Genel Kurul’a sunulduğunu ve son halini aldığını anlatan Özvar, şöyle devam etti:

“Yaşadığımız bu dinamik süreçte, önümüzdeki dönemde gelişmelere bağlı olarak üniversitelerimiz bu rehberi kullanarak yapay zekanın yalnızca bilimsel araştırma faaliyetlerinde değil aynı zamanda derslerde kullanımına yönelik kendi ihtiyaçları doğrultusunda düzenlemeler yapabilirler.”

Rehber, temel olarak 4 başlıktan oluşuyor

“Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Faaliyetlerinde Üretken Yapay Zeka Kullanımına Dair Etik Rehber” temel olarak 4 başlıktan oluşuyor.

“ÜYZ’nin Bilimsel Araştırma ve Yayınlarda Kullanımının Etik Boyutu” başlığında, ÜYZ’nin amaç ve kapsamı, dayandığı ve tehdit ettiği etik değerler ile bilimsel doğruluk ve dürüstlük açısından taşıdığı riskler ele alınıyor.

İkinci başlıkta, “ÜYZ Kullanımında Temel Etik Değer ve İlkeler”de şeffaflık, dürüstlük, özen, adalet ve saygı, gizlilik ve mahremiyetin korunması, hesap verebilirlik ve sorumluluk üstlenme ile etik iklime katkıda bulunma gibi ilke ve değerler açıklanıyor.

Üçüncü başlıkta, “ÜYZ Kullanımında Karşılaşılabilecek Önemli Bazı Riskler ve Başlıca Etik Sorunlar” sıralanırken, son başlıkta “ÜYZ Sistemlerinin Kullanımında Bazı Önemli Tavsiyeler” yer alıyor. “Sık Sorulan Sorular”la rehber tamamlanıyor.