Ticaret Bakanlığı İsrail ile ticaretin durdurulduğunu açıkladı

Ticaret Bakanlığı “İsrail hükümeti, Gazze’ye kesintisiz ve yeterli miktarda insani yardım akışına izin verinceye kadar” İsrail ile ihracat ve ithalatın durdurulduğunu açıkladı.

Bakanlık, yaptığı yazılı açıklamada 9 Nisan’dan bu yana devam eden ihracat sınırlamasının tüm ihracat ve ithalat ürünlerine uygulanacağını belirtti.

Türkiye 9 Nisan’da 54 ürün grubunun İsrail’e ihracatını kısıtladığını açıklamıştı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan bu kısıtlamaların “Gazze’ye kesintisiz, engelsiz ve yeterli miktarda insani yardım ulaştırılıncaya kadar devam edeceğini” söylemişti.

Bakanlık açıklamasında, Filistin’de “trajedinin kötüleştiği” değerlendirmesiyle tedbirlerin “ikinci aşamasına” geçildiği ifade edildi.

Yeni tedbirlerin, “İsrail hükümeti, Gazze’ye kesintisiz ve yeterli miktarda insani yardım akışına izin verinceye kadar” “kesin ve kararlı” bir şekilde uygulanacağı söylendi.

AKP iktidarı, 7 Ekim’den bu yana İsrail ile ticari ilişkilerin devam ettirilmesi nedeniyle muhalefet ve bazı diğer kesimlerce eleştirilmişti.

Yeniden Refah Partisi, 31 Mart seçimleri öncesi, Cumhur İttifakı ile işbirliği için “İsrail Büyükelçisinin kovulması, İsrail ile ticaretin tamamen kesilmesi” şartlarını öne sürmüştü.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 24 Nisan’da Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier ile düzenlenen ortak basın toplantısında, İsrail ile ticari ilişkilerin devam etmesiyle ilgili sorulan bir soruya “o iş bitti” yanıtını vermişti.

Ticaret Bakanlığı açıklamasında, Filistinlilerin, bu kısıtlamalardan etkilenmemesi için gerekli çalışmaların koordine edileceği belirtildi.

Ticaret Bakanlığı’nın İsrail ile ticari ilişkilerin askıya alındığını açıklamasından kısa bir süre önce İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz, sosyal medya hesabından Türkiye’nin kararına tepki gösterdi.

Katz, Erdoğan’ın İsrail’in ithalat ve ihracatına yönelik “limanları bloke ederek anlaşmaları ihlal ettiğini” söylediği mesajında, “Türk halkının ve iş adamlarının çıkarlarını hiçe sayan, uluslararası ticaret anlaşmalarını hiçe sayan bir diktatör böyle davranır” dedi.

Katz, “İsrail Dışişleri Bakanlığ Genel Direktörüne hemen yerel üretime ve diğer ülkelerden ithalata odaklanarak, Türkiye ile ticarete alternatifler oluşturmak üzere hükümetteki ilgili tüm taraflarla derhal iletişime geçilmesi için talimat verdim.

“İsrail güçlü ve cesur bir ekonomiyle çıkacak.

“Biz kazanıyoruz, onlar kaybediyor” ifadelerini kullandı.

TÜİK verilerine göre, 2023’te 5,4 milyar dolar ticaret hacmi ile Türkiye’nin ihracat listesinde İsrail 13’üncü sırada yer aldı. Ancak 2023’te İsrail’e ihracat bir önceki yıla göre yüzde 23’e yakın düştü.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, 2024 yılının ilk çeyreğinde Türkiye’nin İsrail’e ihracatı yüzde 21,6 oranında düşüş kaydetti.

Bir önceki yılın aynı çeyreğine kıyasla düşüş oranı yüzde 28 civarında gerçekleşti.

Aynı çeyrekte İsrail’e ihracatın toplam ihracat içindeki payı yüzde 2,06 oldu. 2023 yılının aynı döneminde ise bu oran yüzde 2,69 olmuştu.

Türkiye’den İsrail’e ihraç edilen mallar arasında çelik, metal, makine, plastik, çimento ürünleri, tekstil ve motorlu taşıtlar bulunuyordu.

İsrail Merkez Bankası’nın Nisan 2023 sonunda yayımladığı analizde, İsrail’in onlarca yıldır komşu Orta Doğu ülkelerinden kopuk bir “ada ekonomisi” olarak geliştiği belirtiliyordu. Raporda Türkiye, “bölgedeki tek istisna” olarak anılıyordu.

Türkiye ve İsrail’in ihracat ve ithalat hacmi 2022’ye kadar yaklaşık 10 yıl boyunca düzenli şekilde artmıştı.

İsrail, Gazze Şeridi’nde kötüleşen insani koşullar nedeniyle eleştiriliyor. Geçen ay birleşmiş Milletler (BM) tarafından desteklenen bir değerlendirmede, 1,1 milyon insanın felaket düzeyinde bir açlıkla karşı karşıya olduğu ve Mayıs ayı itibarıyla Gazze’nin kuzeyinde kıtlığın kapıda olduğu belirtilmişti.

Beyaz Saray Perşembe, ABD ordusunun bölgeye yardım akışını kolaylaştırmak için inşa ettiği iskelenin birkaç gün içinde açılacağını söyledi.

İsrail, yardım teslimatlarının engellendiğini reddediyor ve BM’yi yardımları Gazze’deki ihtiyaç sahiplerine dağıtmamakla suçluyor.

İsrail, Hamas’ın 7 Ekim’de İsrail’e düzenlediği saldırıya yanıt olarak Gazze’de Hamas’ı yok etmek için bir askeri harekat başlattı; bu saldırıda yaklaşık 1.200 kişi öldü, 253 kişi de rehin alındı.

Gazze Sağlık Bakanlığı’na göre o tarihten bu yana 34 bin 500’den fazla Filistinli öldürüldü.