Başta heyecan verici gelse de düşünülmesi gereken pek çok senaryo var. O zaman gelin bu konuyu hem bilimsel hem de toplumsal ve etik boyutlarıyla inceleyelim.
Tüm hastalıkların tedavisi mümkün mü?
Konuya bilimsel olarak baktığımızda, tıbbin böyle bir noktaya ulaşması oldukça zor gibi görünse de teorik olarak mümkün. Genetik mühendislikte devrim yaratan CRISPR-Cas9 gibi teknolojiler, genetik hastalıkları kökünden kazıyacak gibi gözüküyor.
Kas distrofisi gibi genetik rahatsızlıklar üzerinde yapılan araştırmalar, hasarlı genleri düzenleyerek tedavi edilebileceğini ortaya koyuyor ve bunlar gelecek için umut verici adımlar.
Yapay zekâ sayesinde de bu teoriler güçleniyor.
Büyük veri analitiği ve nanoteknolojideki rolü ile yapay zekâ, teşhis ve tedavi süreçlerini de farklı bir boyuta taşıyor. Kanser gibi karmaşık hastalıkların erken teşhisini kolaylaştırıyor. Bununla da kalmayıp nanoteknolojik tedavi yöntemleriyle hücresel düzeyde hastalıklarla savaşmak mümkün hâle geliyor.
Kan dolaşımı yoluyla hareket eden nanobotlar, kanserli hücreleri tespit edip yalnızca onları hedef almak için kullanılıyor. Bu da umut vadeden diğer gelişmeler arasında.
Ancak bu gelişmelerin önündeki en büyük engellerden biri, hastalıkların evrimsel yapısı. Virüsler ve bakteriler, sürekli mutasyon geçirerek yeni tehditler yaratabiliyor. Bu nedenle de tüm hastalıkların tamamen yok edilmesi, sürekli bir mücadeleyi gerektirecek gibi duruyor.
Peki, tüm hastalıkların tedavi edilebildiği bir dünyada toplumlar nasıl şekillenir?
Öncelikle yaşam süresinin önemli derecede uzayacağı kesin. Böyle bir durumda ortalama yaşam süresi 120 yılları bulabilir. Ancak bu beraberinde nüfus artışı, kaynak kıtlığı ve ekonomik dengesizlik gibi sorunları getirebilir. Daha uzun yaşayan insanlar, emeklilik yaşını ertelemek zorunda kalabilir ve iş gücü piyasası yeniden şekillenebilir.
Sağlık sistemlerinde de köklü değişiklikler olurdu. Bugün, hastalıkların tedavisi için harcanan milyarlarca dolar başka alanlara kaydırılabilir. Tüm dünyada eşit erişimle mümkün mü?
Sağlık hizmetlerinin hâlâ birçok ülkede sınıfsal bir mesele olduğunu düşünürsek, bu devrim niteliğindeki tedavilere erişim de adaletsizlikleri derinleştirebilir.
Gelişmiş ülkelerde bu teknolojilere erişim kolaylaşacakken, düşük gelirli ülkeler fırsatlardan mahrum kalabilir. Bu da küresel eşitsizliğin artması demek.
Tüm hastalıkların tedavi edilebilmesi, beraberinde büyük etik soruları da getirebilir.
İlk olarak, “Kimler bu tedavilerden faydalanabilir?” sorusu gündeme gelir. Herkes eşit şekilde tedaviye ulaşabilir mi? Ayrıca yaşam süresinin uzaması, bireylerin ölüm kavramına bakışını nasıl değiştirir?
Sorulacak birçok soru varken lüm, insanlık için hayatın doğal bir parçası ve anlam arayışında önemli bir yere sahip. Eğer insanlar, hastalıklardan bağımsız olarak 100 yılın üzerinde yaşayabilirse yaşamın anlamı, bireysel hedefler ve motivasyonlar nasıl değişir? İnsanlar, sınırsız bir süre boyunca mutlu kalabilir mi?
Bunun yanında, genetik müdahalelerle insanların fiziksel ve zihinsel özelliklerini geliştirmek de mümkün hâle gelebilir. Ancak bu, “tasarım bebekler” ve genetik üstünlük gibi tartışmaları da beraberinde getirebilir. İnsanlık, bilimsel sınırları zorlayarak “tanrısal bir rol” üstlenmeye hazır mı?
Hastalıkların tamamen ortadan kalktığı bir dünyada bireyler için birçok şey değişir.
Uzun ömrün yanı sıra daha sağlıklı da bir yaşam demek. Yaşlanmayı geciktiren veya durduran teknolojilerle birçok kişi gençliklerini koruyabilir ama bu yaşam tarzlarının da değişmesini beraberinde getirebilir.
Örneğin, insanlar daha uzun yaşadıkları için kariyer planlarını, aile yapısını ve kişisel hedeflerini yeniden değerlendirebilir.
Öte yandan, bireylerin risk algısı da değişebilir. Bugün, birçok insan sağlığına dikkat ederek hastalıklardan korunmaya çalışıyor ama tedavi edilemeyecek bir hastalık kalmadığında, sağlıksız yaşam tarzları artabilir mi?
Geleceğe dair bir umut mu?
Tüm bu sorular, tıbbın tüm hastalıkları tedavi edebileceği bir geleceğin yalnızca bilimsel bir mesele olmadığını, toplumsal ve etik bir boyuta sahip olduğunu da gösteriyor. Böyle bir senaryoyu hayal etmek, insanlığın bilimsel ve teknolojik ilerlemeleriyle neler başarabileceğini görmek açısından ilham verici fakat çığır açan ilerlemelerin adil, etik ve sürdürülebilir bir şekilde gerçekleştirilmesi, geleceğin şekillenmesinde kritik bir rol oynayacak.
Sonuç olarak, hastalıkların tamamen tedavi edilebildiği bir dünya hem fırsatlarla hem de zorluklarla dolu olacaktır.