Uluslararası Af Örgütü’nün yayımladığı son rapor, Sırbistan’da güvenlik birimlerinin aktivist ve gazetecilerin cep telefonlarına casus yazılım yükleyerek onları izlediğini ortaya koydu. Bu izleme faaliyetlerinde, İsrailli şirket Cellebrite tarafından geliştirilen adli bilişim araçlarının kullanıldığı iddia edildi. Söz konusu casus yazılımın, cihazlardan ekran görüntüleri alarak ve kişi listelerini kopyalayarak verileri devlet kontrolündeki sunuculara aktardığı belirtildi.
Raporda, Sırp yetkililerin gözaltına aldıkları sivil toplum üyelerinin telefonlarına “Novispy” adlı casus yazılımı yükledikleri öne sürüldü. Bu yazılım, cihazlardan ekran görüntülerini alarak ve kişi listelerini kopyalayarak verileri devlet kontrolündeki sunuculara aktardı. Öte yandan, bazı cihazların Qualcomm’un daha önce yamalanmış bir güvenlik açığı kullanılarak ele geçirildiği de ifade edildi.
Uluslararası Af Örgütü, Sırbistan hükümetine bu tür izleme uygulamalarına son verme çağrısında bulundu. Bunun yanında, Cellebrite ve benzeri dijital adli tıp şirketlerinin ürünlerinin insan hakları ihlallerine katkıda bulunmamasını sağlamak için gerekli özeni göstermeleri gerektiğini vurguladı. Cellebrite yetkilileri ise ürünlerinin yalnızca yasal kullanımlar için lisanslandığını ve bu tür iddiaları ciddiyetle incelediklerini belirtti.
Sırbistan’da gazetecilere yönelik baskılar, son yıllarda artış gösterdi. Özellikle hükümeti eleştiren medya mensuplarının hedef alındığı ve çeşitli baskı yöntemleriyle susturulmaya çalışıldığı rapor ediliyor. Bu durum, ülkedeki basın özgürlüğü açısından ciddi endişelere yol açıyor.
Dijital çağda insan haklarının korunması, hükümetlerin, şirketlerin ve bireylerin iş birliği içinde çalışmaları ile mümkün. Sadece çevrimiçi özgürlükleri değil, aynı zamanda dijital dünyada yaşayan her bireyin güvenliğini ve haklarını koruma amacını taşıyan bu çaba, küresel bir sorumluluk.
Sırbistan’daki bu iddialar, dijital gözetim teknolojilerinin insan hakları ihlallerine yol açabileceğini bir kez daha gösteriyor. Bu nedenle, uluslararası toplumun ve ilgili kurumların, bu tür uygulamaların önlenmesi için daha sıkı denetimler ve düzenlemeler getirmesi gerekiyor.